รู้หรือไม่ ''เพกา'' สมุนไพรพื้นบ้านใช้ย้อมผ้าได้ ใช้ส่วนเปลือก ต้มแบบ “ย้อมร้อน” ให้สีเขียวขี้ม้า สีเหลือง สีน้ำตาลเขียว

รู้หรือไม่ "เพกา" สมุนไพรพื้นบ้านใช้ย้อมผ้าได้ ใช้ส่วนเปลือก ต้มแบบ “ย้อมร้อน” ให้สีเขียวขี้ม้า สีเหลือง สีน้ำตาลเขียว

.

"เพกา" หรือ "ลิ้นฟ้า" "หมากลิ้นฟ้า" นับเป็นหนึ่งในสมุนไพรพื้นบ้าน มีการใช้มานาน มีถิ่นกำเนิดดั้งเดิมในอินเดียและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมทั้งประเทศไทย ต้นเพกาจัดเป็นไม้ยืนต้น โดยพบได้ตามป่าเบญจพรรณและป่าชื้นทั่วไป แม้ว่าต้นเพกาจะมีอยู่ในหลาย ๆ ประเทศ แต่มีเพียงประเทศไทยเท่านั้นที่นำเพกามารับประทานเป็นผัก (จัดอยู่ในหมวดดอกฝัก) นิยมกินแนมน้ำพริก หรือทำเมนูต่างๆ อาทิ ผัดเพกา ผัดเพกาหมูสับ เป็นต้น

.

.

นอกจากนี้ "เพกา" ยังมีสรรพคุณเป็นยา ตามตำรายาสมุนไพรนั้นเราจะใช้ส่วนต่าง ๆ ของต้นเพกาตั้งแต่ราก เปลือกต้น ฝัก ใบ รวมไปถึงเมล็ด ซึ่งจัดเป็นสมุนไพร “เพกาทั้ง 5” สมุนไพรเพกายังช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระในร่างกาย ช่วยชะลอการเสื่อมของเซลล์ต่าง ๆ ในร่างกายด้วย (หากอยากลองกินเพกา ควรทำให้สุกก่อน กินคู่กับผักชนิดอื่นและโปรตีนคุณภาพ เพื่อให้ร่างกายได้รับสารอาหารที่ครบถ้วน ถึงแม้เพกาจะมีความปลอดภัยในระดับหนึ่ง แต่หากมีอาการผิดปกติไม่ควรฝืนกินและควรพบแพทย์ทันที)

.

นอกเหนือจากการนำไปกินแล้วที่บ้านโคกสลุง อ.พัฒนานิคม จังหวัดลพบุรี ยังนิยมนำเพกามาย้อมผ้า ซึ่งสีที่ได้นั้นติดทนนานและสีสวยเป็นธรรมชาติมาก โดยส่วนเปลือกและลำต้นนั้นเมื่อนำมาทำสีย้อมผ้าจะได้สีเขียวอ่อน สีเหลือง หรือ สีน้ำตาลเขียว และมีความคงทนต่อการซัก และทนต่อแสงได้ดี

.

วิธีการย้อมนิมยมใช้ทั้งเปลือกจากลำต้นและตัดใบมาต้มรวมกันในหม้อ ผสมกับกล้วยดิบ สารส้ม ปูนแดง ขี้เถ้า เพื่อช่วยเร่งสีและให้สีติดทน ต้มอยู่นานนับชั่วโมง เมื่อได้สีที่พอใจแล้วลนำฝ้ายลงไปจุ่ม ฝ้ายก็เปลี่ยนเป็นสีเขียวขี้ม้าอ่อน ๆ หรือสีเหลือง หรือ สีน้ำตาลเขียว ตามต้องการ

.

โดยวิธีการย้อมแบบนี้เรียกว่าวิธีการ "ย้อมร้อน" นั่นเอง สนใจวิธีการย้อมผ้าโดยการใช้ เปลือกเพกา ได้ที่ ชุมชนวัฒนธรรมไทยเบิ้งบ้านโคกสลุง หรือโทรศัพท์สอบถามได้ที่ 0849786782

.

เคล็ดลับดีดีแบบนี้มีมาฝากกันอย่างต่อเนื่อง สามารถติดตามได้ที่ แผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ สสส. ได้ที่

.

Official Web : http://artculture4health.com/

Facebook : https://www.facebook.com/artculture4h

Youtube แผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรม สร้างเสริมสุขภาพ : http://bit.ly/3YVFSl5

Instagram : https://www.instagram.com/artculture.4health/

Twitter : https://twitter.com/art_culture4h

Tiktok : https://www.tiktok.com/@artculture4health