หนองโพKiDดี-วิสาหกิจชุมชน : ศิลปะไม่จำกัดรูปแบบ เด็กสร้างหนัง หนังสร้างชุมชน
ชวนมาทำ “นม” “นม” พาไปทำ “หนัง(สั้น)” รู้จัก “นม” ก็รู้จัก “หนัง(สั้น)”
“ใครจะเชื่อว่า “นม” ก็เป็นแรงบันดาลใจให้เด็กๆ มารวมกลุ่มกันเพื่อทำ “หนัง” ให้กับชุมชนได้...”
แต่ที่นี่... ตำบลหนองโพ อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี เขาทำมันแล้ว จากจุดกำเนิดของโครงการจัดฝึกอบรมศิลปะไม่จำกัดรูปแบบเพื่อการผลิตสื่อภาพยนตร์สั้น (แอนิเมชั่น) แก่เยาวชน และการจัดเทศกาลหนังสั้นเยาวชน มาตั้งแต่ปี พ.ศ.2554 และ พ.ศ.2556 รวมถึงโครงการล่าสุดที่ได้ดำเนินการเสร็จสิ้นไปในเดือนเมษายน พ.ศ.2559 อันเป็นโครงการย่อย : การจัดฝึกอบรมศิลปะร่วมสมัยด้านการสร้างสื่อภาพยนตร์สั้นแก่เยาวชนชุมชนหนองโพและเยาวชนทั่วไป หัวข้อ “How Will We Live Together in the Next 10 Years?” เราจะอยู่ร่วมกันอย่างไรจากนี้ไปอีก 10 ปีข้างหน้า เรื่อง My Miracle Man โดยเยาวชนที่เข้าร่วมโครงการฯ มีอายุตั้งแต่ 6-15 ปี จากสภาพปัญหาที่ผ่านมา การสร้างจิตสำนึกและการปลูกฝังความรู้สึกนึกคิด ความหวงแหนในวัฒนธรรม วิถีชีวิตการเป็นอยู่ในชุมชนของเยาวชน โครงการหนองโพKiDดี-วิสาหกิจชุมชน ภายใต้เครือข่ายเมืองสามดี สานสุขภาวะชุมชน โดยบ้านนอกสตูดิโอ ตามแผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ สสส. จึงเกิดขึ้นในปีนี้
นายจิระเดช มีมาลัย ผู้รับผิดชอบโครงการหนองโพKiDดี–วิสาหกิจ หรือ NPKD–Enterprise ในปีนี้ บอกว่า วิถีชีวิตหลักในชุมชนเดิมมีรากฐานในการประกอบอาชีพเป็นเกษตรกรโคนม เพื่อให้ทราบและเข้าใจถึงปัญหาเกี่ยวกับสถานการณ์ของเกษตรกรโคนมในชุมชน และเปิดโอกาสให้ชุมชนสะท้อนมุมมองความคิดเห็นต่อการพัฒนาเทคโนโลยีในการผลิตผลิตภัณฑ์โคนม รวมทั้งแนวคิดในการที่จะพัฒนาผลิตภัณฑ์นมในรูปแบบวิสาหกิจชุมชน ทางโครงการจึงได้ชวนเด็กๆ ในพื้นที่ มาศึกษาเรียนรู้ทุกขั้นตอนของการเกษตรโคนม ฝึกอบรมสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์และการทำสื่อชุดความรู้ที่ก่อให้เกิดการมีส่วนร่วมกันระหว่างเยาวชนและชุมชน, การแปรรูปน้ำนมดิบเป็นผลิตภัณฑ์นมต่างๆ นั้นมีอยู่เพียงไม่กี่ชนิด ได้แก่ นมยูเอชที โยเกิร์ต นมสดพาสเจอร์ไรส์ นมเปรี้ยว ไอศกรีม จากนั้นจึงนำกระบวนการของจัดฝึกอบรมศิลปะไม่จำกัดรูปแบบฯ ผสมผสานกับการจินตนาการ การเล่าเรื่อง การตั้งคำถาม การค้นหาคำตอบ ที่เชื่อมโยงกับประวัติศาสตร์ สภาพสังคม และสิ่งแวดล้อมภายในชุมชน และให้เยาวชนได้ลงมือปฏิบัติเพื่อให้ตอบสนองกับสิ่งที่ตนคิดและจินตนาการ เป็นศิลปะรูปแบบต่างๆ แล้วนำผลที่ได้มาทำเป็นหนังสั้นออกเผยแพร่สู่ชุมชนและสังคมต่อไป
ทำนม
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
“ในการทำงานเราได้เชิญวิทยากรจากภายนอกชุมชนเข้ามาให้ความรู้แก่เยาวชน พร้อมวิทยากรในพื้นที่เสริมทักษะความรู้ในการถ่ายทำหนังสั้น โดยมีกิจกรรมการสำรวจลงพื้นที่ของเยาวชน เพื่อให้เยาวชนได้เรียนรู้และเข้าใจถึงที่มา และความเป็นไปได้ที่จะนำน้ำนมโคจากฟาร์มของชุมชนไปสร้างเป็นผลิตภัณฑ์นมอื่นๆ ได้จริง มีกิจกรรมชวนไปทำ(ผลิตภัณฑ์)นม นมพาไปทำหนัง(สั้น) มีการสอนการทำโยเกิร์ต ด้วยน้ำนมดิบจากฟาร์มขนาดกลาง ของน้าอ๊อด นายสฤษดิ์สม มูลทรัพย์ และฟาร์มขนาดเล็ก ของน้ามนตรี นายมนตรี เจริญรักษา ฟาร์มโคนมในชุมชนหนองโพ เยาวชนได้เห็นตัวอย่างฟาร์มโคนมขนาดที่แตกต่างกัน ทำให้ได้เรียนรู้และเห็นถึงการจัดการฟาร์มโคนม อาทิ การเลี้ยงดูโคนมในแต่ละวัน การทำความสะอาด และปัญหาของคุณภาพน้ำนมของฟาร์มทั้งสองแห่ง และระหว่างรอดูนมที่จะกลายเป็นโยเกิร์ต เด็กๆ จะมีส่วนร่วมกับสมาชิกในชุมขนโดยการไปสัมภาษณ์ด้วยเกมส์ 20 คำถามก่อนนำไปใช้ประโยชน์ในกิจกรรมถัดไป” นายจิระเดช มีมาลัย เล่า
ทำสบู่
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
ซึ่งนางพรพิไล มีมาลัย ผู้ร่วมรับผิดชอบโครงการหนองโพKiDดี–วิสาหกิจ หรือ NPKD–Enterprise บอกว่า นอกจากได้ศึกษาและเรียนรู้แล้วเด็กๆ ทุกคนยังได้มีโอกาสสวมบทบาทเป็นนักสร้างสื่อ(สร้างสรรค์)ประชาสัมพันธ์โครงการ โดยผ่านการถ่ายทำหนังสั้นเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์จากนมภายในชุมชนหนองโพ โดยแบ่งกลุ่มออกถ่ายทำหนังสั้นในชุมชน โดยมีการแบ่งแบบเรียนรู้ไว้ 2 แบบ คือ 1. การวาดคาแรกเตอร์มะลิ (character) การตัดส่วนร่างกายของคาแรกเตอร์ประกอบการเคลื่อนไหวสอดคล้องกับบท นำคาแรกเตอร์ที่เตรียมไว้ถ่ายทำเป็น Stop motion ตามอิริยาบถที่กำหนด และ 2. ออกกองในพื้นที่ชุมชน โดย การฝึกใช้ Dolly เทคนิคการใช้มุมกล้อง Pan, Tilt, Long shot, Close up การบันทึกเสียง และ การรับผิดชอบระหว่างออกกอง ได้แก่ การกำหนดคิว ลำดับภาพ กำหนดสถานที่ (Location), setting location และการแบ่งหน้าที่ในกองถ่ายให้เหมาะสม
ทำหนัง
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
“ท้ายโครงการมีกิจกรรมเปิดบ้านและสถานีลองจิมใจ้ได๊ (ลองจิมใจ้ได๊ – หมายถึง ลองชิมใช้ได้ เป็นสำเนียงการพูดในภาษาไทยวน กลุ่มชาติพันธุ์ในพื้นที่ตำบลหนองโพ) เพื่อเปิดโอกาสให้คนในชุมชนมีส่วนร่วมในการทำกิจกรรมสร้างสรรค์และเป็นประโยชน์ต่อตนเองและชุมชน เกิดการใช้พื้นที่สาธารณะที่เยาวชนและชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมเผยแพร่ ทดลองชิม ใช้ อุปโภค บริโภค ในผลงานและผลิตภัณฑ์ที่เยาวชนและชุมชนผู้เข้าร่วมโครงการเป็นผู้ผลิต เป็นการเปิดพื้นที่เผยแพร่องค์ความรู้ทางเลือกของชุมชนออกสู่สาธารณะ นำไปสู่การพัฒนาศักยภาพและการเปลี่ยนแปลง” นางพรพิไล มีมาลัย เล่า
![]() |
![]() |
ไม่นานหลังจากนี้ เราจะได้เห็นผลงานของเด็กๆ กลุ่มนี้กันแล้วว่าจะสื่อสารออกมาอย่างไร? และน่าสนใจแค่ไหน? เพราะเพียงแต่สองมือเล็กๆ บวกกับความตั้งอกตั้งใจในการเรียนรู้ เราเชื่อเลยว่าหนังสั้นที่ได้นั้นจะสามารถสร้างรอยยิ้ม และความเข้าใจเรื่อง “นม” และ “ชุมชน” ได้เป็นอย่างดีแน่ๆ ติดตามจ้า...
@จากจุลสารศิลป์สร้างสุข ฉบับที่ 31 เดือนมิถุนายน 2560
แผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ
Art & Culture for Health Literacy
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ(สสส)
ThaiHealth Promotion Founnation (THPF)
128/177 ชั้น 16 อาคารพญาไทพลาซ่า ถนนพญาไท แขวงทุ่งพญาไท เขตราชเทวี กรุงเทพมหานคร 10400
128/177 Phayatai Plaza, 16th Fl., Phayathai Rd., Rajthevee, Bangkok 10400 Thailand
โทรศัพท์ : 02-129-3897-8 โทรสาร : 02-129-3899
อีเมล : [email protected]