ชวนชิม อาหารจากหมาน้อย! สมุนไพรไทยที่นิยมทานในแถบภาคอีสาน

ชวนชิม อาหารจากหมาน้อย!
สมุนไพรไทยที่นิยมทานในแถบภาคอีสาน

หลายคนได้ยินชื่อคงตกใจว่า อาหารจากหมาน้อยนั้นใช้หมาตัวเป็นๆมาประกอบอะไรหรือเปล่า แต่ความจริงแล้ว คือสมุนไพรพื้นบ้านที่คนภาคอีสานการันตีว่ามีประโยชน์ และแซ่บหลาย

หมาน้อย หรือ เครือหมาน้อย มีอีกชื่อหนึ่งว่า กรุงเขมา (กรุง-ขะ-เหมา) เป็นไม้เถาเลื้อย เนื้อไม้แข็ง ไม่มีมือเกาะ มีรากสะสมอาหารใต้ดิน ใบเป็นใบเดี่ยว มีหลายรูป เช่น รูปหัวใจ รูปกลม รูปไต หรือรูปไข่กว้าง  ออกดอกเป็นช่อกระจุกสีขาว ผลสด เป็นทรงกลมสีส้ม มีขนนุ่มสั้นปกคลุมหนาแน่นตามเถา กิ่ง ช่อดอก และใบ เพราะเหตุนี้ เมื่อสัมผัสแล้วทำให้รู้สึกเหมือนลูบขนหมาอยู่ จึงเป็นที่มาของชื่อเครือหมาน้อยนั่นเอง

ตั้งแต่ดอก ผล เถา ราก เครือหมาน้อยสามารถสรรพคุณด้านการแพทย์มากมาย เช่น ใช้ทั้งต้นนำมาต้มกับน้ำกินเป็นยาลดความดันโลหิต ใช้รากฝนกินกับน้ำเป็นยาแก้ปวดประจำเดือน แก้ไข้ทับระดู ช่วยปรับสมดุลของประจำเดือน ขับพยาธิในเด็ก เนื้อไม้ แก้โรคปอด และโรคโลหิตจาง ใช้ใบขยี้เป็นวุ้นรักษาฝี ผิวหนัง แก้บวมปวดข้อ ทั้งต้นมีรสขม ชุ่มหวานเล็กน้อย เป็นยาอุ่น ใช้เป็นยาฟอกเลือด กระจายเลือด แก้เลือดกำเดา เป็นต้น 

ยังไม่หมดเพียงเท่านั้น กลุ่มคนแถบภาคตะวันออกเฉียงเหนือ หรือภาคอีสาน จะนิยมนำเครือหมาน้อยมาประกอบอาหารทั้งคาวและหวานจนเป็นอาหารประจำถิ่น เช่น ลาบหมาน้อย  โดยนำใบมาประมาณ 20 ใบ ล้างน้ำให้สะอาด แล้วหาชามใบใหญ่ ๆ นำใบกรุงเขมามาขยี้กับน้ำ 1 แก้ว ขยี้ไปเรื่อย ๆ จะรู้สึกว่ามีเมือกลื่น ๆ มีฟองเล็กน้อย ขยี้ไปจนได้น้ำสีเขียวเข้ม จากนั้นให้แยกเอากากออกแล้วกรองด้วยผ้าขาวบางเอาแต่น้ำไว้ (ระหว่างคั้นใบให้คั้นใบย่านางผสมลงไปด้วย ซึ่งจะช่วยให้วุ้นแข็งตัวเร็วขึ้น) หลังจากกรองได้น้ำแล้ว ก็นำไปปรุงอาหารคาวหรือหวานได้ ถ้าเป็นอาหารคาว จะมีการเติมตั้งแต่เนื้อปลาสุก ปลาป่น ปลาร้า ผักชี หัวหอม ต้นหอม ข่า ตะไคร้ พริก เกลือป่น ฯลฯ จากนั้นก็เทน้ำคั้นหมาน้อยลงในถาด พอทิ้งไว้ราว 4-5 ชั่วโมง จะได้วุ้นอาหารคาวรสแซ่บ

หรือจะเป็นวุ้นหมาน้อย ของหวานรสเลิศโดยใบนำมาคั้นเอาน้ำ กรองเอากากออก เมื่อทิ้งไว้จะแข็งตัวเป็นวุ้น เพราะในใบมีเพกทินที่มีคุณสมบัติพองตัวอุ้มน้ำ จึงทำให้มีลักษณะเป็นวุ้น ซึ่งเพกทินช่วยเพิ่มกากอาหารในลำไส้ ช่วยย่อย แก้ปวดท้อง แก้ร้อนใน ช่วยในการขับถ่าย ดูดสารพิษจากทางเดินอาหาร ลดความเสี่ยงจากการเกิดโรคมะเร็ง ลดการดูดซึมของน้ำและไขมัน จึงเหมาะกับผู้ป่วยเบาหวานหรือผู้มีคอเลสเตอรอลในเลือดสูง ส่วนผู้ที่ฟื้นไข้เมื่อได้รับประทานแล้วจะช่วยทำให้ร่างกายรู้สึกสดชื่น กระปรี้กระเปร่า

แม้แต่ด้านความงามยังนำใบของเครือหมาน้อยทำเป็นสมุนไพรมาส์กหน้า บำรุงผิว แก้สิวได้ด้วย เพียงแค่เด็ดใบนำมาล้างน้ำ ขยี้ใบให้เป็นวุ้น ๆ แล้วนำพอกหน้า หลังพอกจะรู้สึกผิวหน้าเต่งตึงสดใสเปล่งปลัง รู้สึกเย็นสบาย ช่วยแก้อาการอักเสบและสิวได้ ในปัจจุบันจึงมีผู้นำไปผลิตเป็นเจลพอกหน้าอีกด้วย

 ขอบคุณข้อมูลจาก : 
https://chaipatpark.com/tips/
https://phar.ubu.ac.th/herb-DetailPhargarden/146
https://www.opsmoac.go.th/

#แผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ #สสส #วิสาหกิจเพื่อสังคม #SE #หมาน้อย #เครือหมาน้อย #กรุงเขมา #ลาบหมาน้อย #วุ้นหมาน้อย #ภาคอีสาน

ติดตามข่าวสารและกิจกรรมต่าง ๆ ของแผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ สสส. ได้ที่ 
Official Web : http://artculture4health.com/ 
Facebook : https://www.facebook.com/artculture4h 
Youtube แผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรม สร้างเสริมสุขภาพ : http://bit.ly/3YVFSl5 
Instagram : https://www.instagram.com/artculture.4health/ 
Twitter : https://twitter.com/art_culture4h 
Tiktok : https://www.tiktok.com/@artculture4health