เคาะกรือโต๊ะให้ดังกังวาล สืบสานวิถี เครื่องดนตรีแห่งภาคใต้

เคาะกรือโต๊ะให้ดังกังวาล
สืบสานวิถี เครื่องดนตรีแห่งภาคใต้

เครื่องดนตรีของไทยเชื้อสายมลายู จากจังหวัดนราธิวาส ที่เริ่มจากอุปกรณ์ใช้ในวิถีชีวิตจนพัฒนาเป็นเครื่องดนตรีที่มีความสำคัญต่อวัฒนธรรมภาคใต้

กรือโต๊ะ เป็นภาษามลายู ใช้เรียกการละเล่นชนิดหนึ่ง ซึ่งทำจากลูกมะพร้าวแห้งกับไม้ใช้ตีให้เกิดเสียงดังเป็นจังหวะ ซึ่งเดิมทีแล้วคำว่ากรือโต๊ะ ไม่มีความหมาย แต่น่าจะเป็นชื่อที่แยกเลียนเสียงการตีอุปกรณ์ไล่นกชนิดหนึ่ง เมื่อประมาณ 200 กว่าปีก่อน และในอดีตกรือโต๊ะ ถูกใช้เป็นอุปกรณ์สำหรับไล่ ไก่ เป็ด และนก ไม่ให้มากินเมล็ดข้าวของชาวนา

ต่อมากรือโต๊ะ จัดเป็นเครื่องดนตรีประเภทเครื่องตี เพื่อให้จังหวะ เป็นกลองชนิดที่ไม่ได้หุ้มหน้ากลองด้วยหนังสัตว์แต่ใช้ไม้ไผ่มาวางพาด  แล้วใช้ไม้ตีให้มีเสียงดังกังวาน ลักษณะของกรือโต๊ะ ส่วนของตัวกรือโต๊ะจะเป็นไม้เนื้อแข็ง เช่น ไม้หลุมพอ ไม้ตาแป ไม้มะหาด ฯ ขุดให้เป็นหลุมปากแคบป่องตรงกลาง บ้างใช้เป็นลูกมะพร้าวเพื่อให้สะดวกต่อการพกพา ภายนอกอาจตกแต่ง กลึง หรือทาสีตามความชอบ  เด๊าว์หรือใบ ทำจากไม้อาจเป็นไม้ไผ่หรือไม้เนื้อแข็งที่แห้งสนิท พาดปากหลุม แล้วนำไม้แหลม นำมาปักที่ขอบด้านนอกหลุม กันไม่ให้เคลื่อนที่ และนำก้านมะพร้าว ใช้เป็นไม้ตีหรือมูโก อาจพันปลายไม้ด้วยยางพาราเป็นหัวกลมขนาดโตกว่ากำปั้นเล็กน้อย

เล่ากันว่าแต่เดิมกรือโต๊ะเป็นการละเล่นของเด็เลี้ยงวัว เลี้ยงควาย โดยจะนำไม้ไผ่ยาว ๆ มาผ่าซีก ที่เรียกว่าเด๊าว์หรือใบ นั่งงอเข่าเล็กน้อยตะแคงฝ่าเท้าแล้วนำเด๊าว์พาดบนเท้าแล้วใช้เปลือกมะพร้าวตี ต่อมามีการคิดวิธีใหม่ โดยใช้การขุดหลุมบนพื้นแข็ง นำไม้หมอนวางบนปากหลุมสองข้าง วางเด๊าว์ลงบนหมอน แล้วใช้ไม้ตีประชันกัน หลังจากนั้นก็ได้เปลี่ยนมาใช้หลุมจากผลมะพร้าว แต่เปลือกมะพร้าวนั้นผุง่ายเมื่อถูกกับน้ำ และผลมะพร้าวใบโต ๆ ที่ให้เสียงดีก็หาได้ยาก จึงเปลี่ยนมาใช้ไหดินปากแคบแทน เพราะเสียงก้องกังวาลกว่า

การละเล่นกรือโต๊ะได้ขยายความนิยมสู่ผู้ใหญ่ จึงได้วิวัฒนาการมาใช้ไม้เนื้อแข็งขุดเป็นหลุมแทน เพราะไหดินนั้นแตกง่าย และได้พัฒนาวิธีการเล่น กติกาต่าง ๆ ให้เป็นระบบมากขึ้น นิยมเล่นหลังฤดูเก็บเกี่ยวข้าว (เดือนกุมภาพันธ์ - มีนาคม) งานเฉลิมฉลอง เทศกาล งานสำคัญต่าง ๆ เช่น งานพิธีเข้าสุหนัด งานมาแกปูโละ เป็นต้น หรือแสดงต้อนรับแขกบ้านแขกเมือง บ้างจะเล่นและแข่งขันเพื่อประชันเสียง ความกังวาล ลีลาการตี ความสวยงาม วงที่ตีดังและกลบเสียงของคู่แข่งจะเป็นผู้ชนะในการประชัน เล่นกันมากในอำเภอแว้ง อำเภอสุไหงปาดี และอำเภอสุไหงโก-ลก จังหวัดนราธิวาส

ขอบคุณข้อมูลจาก : 
https://www.thaipbskids.com/programs/5e162a94fbe6a13ebfd1368e
https://clib.psu.ac.th/southerninfo/content/2/4cc606a3
https://www.thaihealth.or.th/
https://arit.skru.ac.th/ebook/pages

#แผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ #สสส #วิสาหกิจเพื่อสังคม #SE #กรือโต๊ะ #กลองกรือโต๊ะ #เครื่องดนตรี # #ภาคใต้

ติดตามข่าวสารและกิจกรรมต่าง ๆ ของแผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ สสส. ได้ที่ 
Official Web : http://artculture4health.com/ 
Facebook : https://www.facebook.com/artculture4h 
Youtube แผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรม สร้างเสริมสุขภาพ : http://bit.ly/3YVFSl5 
Instagram : https://www.instagram.com/artculture.4health/ 
Twitter : https://twitter.com/art_culture4h 
Tiktok : https://www.tiktok.com/@artculture4health