กิจกรรม โนราภูมิปัญญาแห่งแผ่นดิน วันศุกร์ที่ 17 – อาทิตย์ที่ 19 มีนาคม 2566 ณ วัดพระบรมธาตุเจดีย์เขียนบางแก้ว อ.เขาชัยสน จ.พัทลุง

กำหนดการ กิจกรรม“โนราภูมิปัญญาแห่งแผ่นดิน”
วันศุกร์ที่ 17 – อาทิตย์ที่ 19 มีนาคม 2566
ณ วัดพระบรมธาตุเจดีย์เขียนบางแก้ว อ.เขาชัยสน จ.พัทลุง

วันศุกร์ที่ 17 มีนาคม 2566
สถานที่ : ลานหน้าอนุสาวรีย์4ครูต้นโนรา พิธีเปิดงานโนราภูมิปัญญาแห่งแผ่นดิน (09.00 – 10.30 น.)

          09.00 น. พิธีกรกล่าวต้อนรับผู้มาร่วมงาน และผู้ชมทางLive ไทยพีบีเอส (กริษฐา ดีมี ผู้ประกาศไทยพีบีเอส / ผศ.สุพัฒน์ นาคเสน ครูโนราอาวุโส ดำเนินรายการ) เกริ่นที่มาของงาน และกล่าวถึงกำหนดการพิธีบวงสรวงฯ

          09.05 น. โนราสมปอง อนันต์ ราชครูโนราเจ้าพิธี ประกอบพิธีถวายสังเวยครูหมอโนรา

           รศ.ดร.วิลาสีนี พิพิธกุล ผอ.องค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทย (ส.ส.ท.) และคุณยุพา ทวีวัฒนะกิจบวร ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม ประธานพิธี ร่วมกันยกพานราดแก่ราชครูโนรา
           ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม จุดเทียนชัย ถวายตาหลวง ถวายตายายครูหมอโนรา
           ผอ.ส.ส.ท. จุดเทียนรายหัวหมอน ถวายตายายครูหมอโนรา
           ราชครูโนราเจ้าพิธี ตั้งขานเอ ประกาศราชครู เชื้อพระสัสดีตามธรรมเนียมโนรา
           คุณโกวิท ผกามาศ อธิบดีกรมส่งเสริมวัฒนธรรม และคุณนิศากร วิศิษฏ์สรอรรถ ผู้ว่าราชการจังหวัดพัทลุง จุดเทียนสังเวยครูหมอ ราชครูโนรา ถวายสังเวยครูหมอโนรา
           ประธานพิธี แขกผู้มีเกียรติ และ คณะโนรา ร่วมกันเซ่นครูหมอด้วยน้ำมะพร้าว น้ำเปล่า น้ำหวาน และ เหล้าขาว กรวดน้ำ แผ่เมตตา ลาพระ เสร็จพิธี

09.40 น. การแสดง “ออกพราน นางทาสี”

09.50 น. รำบวงสรวงถวายพระบรมธาตุเจดีย์เขียนบางแก้ว และ 4 ครูต้นโนรา พญาสายฟ้าฟาด แม่ศรีมาลา

พระนางนวลทองสำลี และ ขุนศรีศรัทธา”
           โนรารำบวงสรวง จำนวน 150 คน ควบคุมโดย ผศ.ธรรมนิตย์ นิคมรัตน์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (โนรา)
           ศิลปินโนรา 13 คน รำท่าครู และรำพร้อมโนรา 150 คน

10.00 น. **เข้าสดรายการไทยบันเทิง** ดำเนินรายการ โดย อภิยา ฉายจันทร์ทิพย์ / กวินภพ พันธุฤกษ์
10.28 น. **โนราทั้งหมดรำปิดรายการไทยบันเทิง**
10.30 น. เสร็จพิธีเปิดช่วงเช้า และจบรายการไทยบันเทิง

** หมายเหตุ ** ถ่ายทอดสดออนไลน์ เวลา 9.00 -10.30 น. (ทีมOB)

สถานที่ : พื้นที่จัดแสดงนิทรรศการ  สาธิตและอบรมเชิงปฏิบัติการ ( 9.30 – 18.00 น. )

09.30น. เปิดพื้นที่นิทรรศการ “โนราภูมิปัญญาแห่งแผ่นดิน” และจัดแสดงสาธิตองค์ความรู้เกี่ยวกับโนรา 

          บูธ workshop แกะสลักหน้าพราน โดย นายจรูญ น้อยปาน และทายาทลูกหลานตาจอมเฒ่า (หน้าพรานประจำหิ้งโนราท่าแค) จ.พัทลุง 
          บูธสาธิตซ่อมเครื่องดนตรีโนรา โดย กลุ่มเครื่องดนตรีโนราท่าแค จ.พัทลุง
          บูธโรงหมอยา หมอบีบนวด โดย หมอสวัสดิ์ จิตพรหม ลูกหลานหิ้งโนราหมอยา (หารเทา สะทัง ปากพะยูน) จ.พัทลุง
          บูธโรงหมอไสยเวท (ให้คำปรึกษาการดูแลสุขภาพจิตวิญญาณจากตายายโนรา) โดย หมออุทัย พูลเงิน หมอยาพื้นบ้านและหมอพิธีกรรม (สืบทอดภูมิปัญญาเขาอ้อ) จ.พัทลุง
          บูธ workshop ร้อยลูกปัด โดย โนราหนูอาบ เจริญศิลป์ (อาภานี จีนช่วย)ครูโนราผู้เชี่ยวชาญ วิทยาลัยนาฏศิลปพัทลุง
          บูธสาธิตการทำเทริด โดย นายสมนึก กล้าคง แหล่งเรียนรู้สมจิตรศิลป์หัตกรรม ชุมชนบ้านเขาเจียก จ.พัทลุง
          บูธสาธิตเรียนรู้พื้นฐานโนรา ท่ารำ และเครื่องแต่งกายโนรา โดย กลุ่มโนราบ้าน 168 นครใน จ.สงขลา
          บูธวัตถุมงคล และเครื่องรางเกี่ยวเนื่องกับโนรา โดย กลุ่มกตัญญูเชิดชูโนรา

สถานที่ : เวทีโนราบันเทิง ( 11.30 – 12.30 น.) กริษฐา ดีมี พิธีกรหลัก
11.30 – 12.30 น. กิจกรรมเสวนา “เคลื่อนชุมชนด้วยทุนทางวัฒนธรรม : Soft Power โนรา” 

          ผศ.ธรรมนิตย์ นิคมรัตน์ ศิลปินแห่งชาติ ปี 2564 สาขาศิลปะการแสดง (โนรา)

          รศ.ดร.วิลาสีนี พิพิธกุล ผอ.องค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทย

          คุณโกวิท ผกามาศ อธิบดีกรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม

          คุณเบ็ญจวรรณ บัวขวัญ นักวิชาการ สำนักส่งเสริมบริการวิชาการและภูมิปัญญาชุมชน ม.ทักษิณ วิทยาเขตพัทลุง ​ 

          อาจารย์อานันท์ นาคคง ศิลปินร่วมสมัย รางวัลศิลปาธร สาขาดนตรี ปี 2562

          ดร.กณิศ ศรีเปารยะ Universiti Malaysia Kelantan /อัญชลี โปสุวรรณ ผู้ประกาศไทยพีบีเอส ดำเนินรายการ

**หมายเหตุ** ถ่ายทอดสดออนไลน์ เวลา 11.30 – 12.30 น. (ทีมสำนักเครือข่าย)
**กิจกรรม Walking Tour** “ตามรอยโนรา เวียงกลางบางแก้ว” ( 13.00 – 14.00 น.)
          เล่าเรื่องโดย อาจารย์ชัยวุฒิ พิยะกูล ผู้ทรงคุณวุฒิด้านประวัติศาสตร์และโบราณคดี
          อาจารย์พิทยา บุษรารัตน์ ผู้ทรงคุณวุฒิด้านคติชนวิทยา
          คุณโสปรินญา ไชยพลบาล ผู้ศึกษาตำนานท้องถิ่นโนรา
          พระบรมธาตุเจดีย์, บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์, อนุสาวรีย์พระนางเลือดขาว ,โบสถ์พราหมณ์ ,วิหารถือน้ำพระพิพัฒน์สัตยา ,พระแก้วคุลาศรีมหาโพธิ์, โคกเมืองเก่าพัทลุง(เสาหลักเมือง),พระพุทธรูปสองพี่น้อง(พระคอลาย)

สถานที่ : โรงครูสาธิต (โรงใหญ่แบบโบราณ) ( 17.00 น.)

13.00 น. เริ่มเวทีโนราประชันโรง

          โนราเดชา วาทศิลป์ จ.พัทลุง  & มโนราห์ภาคินน้อย ศ.รื่น เติม โบราณศิลป์ จ.ตรัง
          ประโคม โหมโรง
          ประกาศครู
          หมอกบโรง ทำพิธีผูกเทริดที่โรงโนรา
          วัดตีตะโพนส่งสัญญาณเริ่มประชันโรง
          ประชันโรงผ่านชุดการแสดง รำชุด และ รำเดี่ยว

14.30 น. แห่โนราใหญ่ (นายโรง) (แต่ละคณะจะแห่โนราใหญ่ออกมาจากที่ซ่อน โดยมีหมอกบโรงเดินนำขบวน
          เดินวนโรงโนราฝ่ายตรงข้ามเพื่อข่มขวัญคู่ต่อสู้ และช่วงชิงคนดู แล้วแห่ขบวนไปยังโรงฝ่ายตน)
          จากนั้นจึงประชันผ่านชุดการแสดงของนายโรง
          รำเฆี่ยนพราย
          รำเหยียบลูกมะนาว
          รำขอเทริด
          รำทำบท
          โต้กลอนสี่ (โต้กับพราน และโต้กับฝ่ายตรงข้าม)
**หมายเหตุ** ถ่ายทอดสดออนไลน์ เวลา 14.00 – 16.30 น. ( ทีม OB)

**บรรยาย** ผศ.สุพัฒน์ นาคเสน วิทยาลัยนาฏศิลปนครศรีธรรมราช / พรรณี รุ่งสว่าง ผอ.ศูนย์สื่อศิลปวัฒนธรรม

สถานที่ : โรงครูสาธิต (โรงใหญ่แบบโบราณ) ( 17.00 น.)

16.00 น. รศ.ดร.วิลาสินี พิพิธกุล ผู้อำนวยการ ส.ส.ท. เจ้าภาพถวายพานขันหมากแก่นายโรง
17.00 น. พิธีกรรมโนราลงโรง โนราชบ ชัยเพชร ราชครูโนราเจ้าพิธี ประกาศราชครู ประกอบด้วย บทขานเอ ทำนองกลอนหก ร่ายแตระ และเพลงกาศ
           ทำบทตั้งบ้านตั้งเมือง
           ประกาศบทพระสัสดี เชิญครูหมอขึ้นพาไล

           ถวายเครื่องสังเวย
           พิธีกราบครูโนรา
           โนราผู้ทำพิธีตั้งบ้านตั้งเมือง รำจับบทคู่กับนายพราน 1 บท
           รำถวายครู 1 ฉาก
           โนรารำภาคบันเทิง (โนรารับเชิญ โนราอารี เสียงทอง + โนราจำเนียร คำหวาน)

**หมายเหตุ** ถ่ายทอดสดออนไลน์ เวลา 17.00 – 18.00 น. (ทีมสำนักเครือข่าย)
**บรรยาย** ผศ.สุพัฒน์ นาคเสน วิทยาลัยนาฏศิลปนครศรีธรรมราช / พรรณี รุ่งสว่าง ผอ.ศูนย์สื่อศิลปวัฒนธรรม

วันเสาร์ที่ 18 มีนาคม 2566

05.30 น. ประกาศราชครูชุมนุมครู หรือ ชักแสงทอง (ทำพิธีก่อนเวลาตะวันขึ้น)
09.00 น. โนราประกาศราชครู กล่าวพระสัสดี ถวายหมรับ ถวายเครื่องสังเวย
10.30 น. โนราทำพิธีแต่งพอก รำ 12 กำพรัด ,รำ 12 ท่า ,จับบท 12 , **เสร็จเวลาประมาณ 16.30 น.**
18.00 น. โนราประกาศราชครู
19.00 น. พิธีกรรมโนราลงโรง

          โนราร้องบทกาศครู ทั้ง 3 เพลง
          โนรารำภาคบันเทิง 2 ฉาก (รำประสมท่า)
          โนรารับเชิญ โนราติ้มเสียงเสน่ห์ ศ.เฟื่องฟ้า + โนราแขม ศ.ฉลวย ประดิษฐ์ศิลป์

**หมายเหตุ** ถ่ายทอดสดออนไลน์ เวลา 11.00 – 13.00 น. ( ทีม OB)
**บรรยาย** ผศ.สุพัฒน์ นาคเสน วิทยาลัยนาฏศิลปนครศรีธรรมราช / พรรณี รุ่งสว่าง ผอ.ศูนย์สื่อศิลปวัฒนธรรม

สถานที่ : เวทีโนราบันเทิง (9.00 – 21.00 น.) กริษฐา ดีมี / พิธีกรหลัก

09.00 – 10.30 น. คณะมโนราห์อรุณ ศ.เอิบอวบศิลป์ จ.สงขลา (1)
10.45 – 12.15 น. กิจกรรมเสวนา “ถอดรหัสโรงครู” (1 .30 ชม.)

          อาจารย์จิณ ฉิมพงษ์ โนราอาวุโส จ.นครศรีธรรมราช
          คุณเกรียงเดช ขำณรงค์ ( โนราเกรียงเดช นวลระหงส์ ) เจ้าพิธีโนราโรงครู วัดท่าแค จ.พัทลุง
          คุณธวัชชัย มหาชัย (โนราปอย บ้านตรัง ) จ.ปัตตานี
          อาจารย์ชัยวุฒิ พิยะกูล ผู้ทรงคุณวุฒิด้านประวัติศาสตร์และโบราณคดี
          อาจารย์พิทยา บุษรารัตน์ ผู้ทรงคุณวุฒิด้านคติชนวิทยา
          อาจารย์อานันท์ นาคคง ศิลปินร่วมสมัย รางวัลศิลปาธร สาขาดนตรี ปี 2562 ดำเนินรายการ

**หมายเหตุ** ถ่ายทอดสดออนไลน์ เวลา 10.45 – 12.15 น. (ทีมสำนักเครือข่าย)

12.30 – 14.00 น. คณะโนราเกรียงเดช นวลระหงส์ จ.พัทลุง (2)
14.15 - 15.45 น. กิจกรรมเสวนา “ธรรมะ พระ และโนรา” (1 .30 ชม.)
          พระครูปุญญาพิศาล เจ้าอาวาสวัดพะโคะ จ.สงขลา
          พระครูพิพัฒธรรมจารี เจ้าอาวาสวัดท่าคุระ จ.สงขลา
          พระอารักษ์อิทธิวฒฺฑโก รองเจ้าอาวาสวัดภูเขาทอง จ.ตรัง
          พระครูวินัยธรณัฏฐาสันต์ สิทธิญาโณ เจ้าอาวาสวัดยางใหญ่ จ.นครศรีธรรมราช
          พระสมุห์สดใส อินทวังโส เจ้าอาวาสวัดพระบรมธาตุเจดีย์เขียนบางแก้ว จ.พัทลุง
          ผศ.ธรรมนิตย์ นิคมรัตน์ ศิลปินแห่งชาติ ปี 2564 สาขาศิลปะการแสดง (โนรา) /
          อาจารย์สงวน บัวเพชร ดำเนินรายการ

**หมายเหตุ** ถ่ายทอดสดออนไลน์ เวลา 14.15 – 15.45 น. (ทีมสำนักเครือข่าย)

16.00 – 17.00 น. คณะมโนราห์บ้านคลอบกาป รัฐเคดาห์ ประเทศมาเลเซีย (3) (1 ชั่วโมง) ดร.กณิศ ศรีเปารยะ Universiti Malaysia Kelantan ดำเนินรายการ
17.15 – 19.00 น. คณะมโนราห์ฉลวย ประดิษฐ์ศิลป์ จ.กระบี่ (4) (1.45 ชม.)
19.15 – 20.45 น. คณะโนราไข่น้อย ดาวจรัสศิลป์ จ.สงขลา (5) (1.30 ชั่วโมง)

**หมายเหตุ** ถ่ายทอดสดออนไลน์ เวลา 16.00 – 17.00 น. (ทีมสำนักเครือข่าย)
                     ถ่ายทอดสดออนไลน์ เวลา 17.30 – 18.00 น. (ทีมสำนักเครือข่าย)

สถานที่ : เวทีใหญ่ (ลูกทุ่งโนรา) (20.30 – 23.30 น.)

20.30 – 23.30 น. การแสดงคอนเสิร์ตลูกทุ่งโนรา คณะมโนราห์สมพงศ์น้อย ดาวรุ่ง ลูกทุ่งสไบแพรเพชรนิรันดร์ จ.พัทลุง

**หมายเหตุ** ถ่ายทอดสดออนไลน์ เวลา 20.30 – 22.00 น. (ทีมOB)

วันอาทิตย์ที่ 19 มีนาคม 2566

สถานที่ : โรงครูสาธิต (โรงใหญ่แบบโบราณ)

08.30 น. พิธีประจุธาตุ 4 จระเข้ เพื่อใช้ในพิธีกรรมแทงเข้
09.00 น. พิธีกรรมโนราลงโรง รศ.ดร.ปัทมาวดี โพชนุกูล ผอ.สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม (สกสว.) ถวายเครื่องบวงสรวงครูโนรา

          1. โนราร้องบทประกาศครูทั้ง 3 เพลง
          2. ทำพิธีเชิญครู ถวายเครื่องบวงสรวงครูโนรา
          3. โนราชายรำถวายหน้าศาล 1 คน
          4. ทำพิธีแก้บนให้กับผู้ร่วมงาน 

           - รำโนราถวาย และ รำพรานถวาย
          5. โนรารำจับบทคล้องหงส์
          6. โนรารำจับบทแทงเข้
          7. โนรารำ ทำพิธีส่งครู

17.00 น. เสร็จพิธี

**หมายเหตุ** ถ่ายทอดสดออนไลน์

             ครั้งที่ 1 เวลา 11.00 – 12.30 น.

             ครั้งที่ 2 เวลา 15.30 น. – จบพิธี (ประมาณ 17.30 น.) (OB)

**บรรยาย** ผศ.สุพัฒน์ นาคเสน วิทยาลัยนาฏศิลปนครศรีธรรมราช / พรรณี รุ่งสว่าง ผอ.ศูนย์สื่อศิลปวัฒนธรรม

สถานที่ : เวทีโนราบันเทิง ( 09.00 – 21.00 น. ) อัญชลี โปสุวรรณ พิธีกรหลัก

09.00 – 10.30 น. คณะโนราพิพิธภัณฑ์โนราเติม วิน วาด จ.สงขลา (6) (1.30 ชั่วโมง)
10.45 – 12.15 น. กิจกรรมเสวนา “สำรวจสถานะผู้หญิงในโลกโนรา” (1.30 ชม.)
            คุณอ้อม สงแทน มโนราห์อ้อมจิตร เจริญศิลป์ โนราอาวุโส จ.พัทลุง
            คุณวราภรณ์ อ๋องเซ่ง ทายาทโนราเติม วิน วาด จ.สงขลา
            คุณจงดี พรหมเมศร์ โนราเกาะสมุย จ.สุราษฎร์ธานี
            คุณยายแขม เครือวัลย์ โนราแขม ศ.ฉลวย ประดิษฐ์ศิลป์ จ.กระบี่
            ศ.พรรัตน์ ดำรุง ภาควิชาศิลปการละคร อักษรศาสตร์ จุฬาฯ ดำเนินรายการ

**หมายเหตุ** ถ่ายทอดสดออนไลน์ เวลา 10.45 – 12.15 น. (ทีมสำนักเครือข่าย)

12.30 – 14.00 น. คณะมโนราห์เกลอเขา จ.นครศรีธรรมราช (7) (1.30 ชั่วโมง)
14.15 - 15.45 น. กิจกรรมเสวนา “แลโนราผ่านสายตาคนรุ่นใหม่” (1.30 ชม.)
          อธิภู พรหมดนตรี (โนราแมกซ์ ดาราน้อย) จ.นครศรีธรรมราช
          ชาดา สังวร (ทายาทโนราเติม วิน วาด) จ.สงขลา
          ด.ญ.ทอแสงจันทร์พร แสงทับทอง (โนราพลับพลึง) จ.พัทลุง
          ชวรัตน์ มณี (โนราโจ้ 2 หิ้ง) จ.นครศรีธรรมราช

          ดร.กณิศ ศรีเปารยะ Universiti Malaysia Kelantan ดำเนินรายการ

**หมายเหตุ** ถ่ายทอดสดออนไลน์ เวลา 14.15 – 15.45 น. (ทีมสำนักเครือข่าย)

16.00 – 17.30 น. มโนราห์สมพงศ์น้อย ศ.สมบูรณ์ศิลป์ จ.พัทลุง (8) (1.30 ชั่วโมง)
17.45 – 19.15 น. คณะมโนราห์ลูกจงดี อามน้อยดาวรุ่ง จ.สุราษฎร์ธานี (9) (1.30 ชั่วโมง)
19.30 – 21.00 น. คณะมโนราห์อ้อมจิตร เจริญศิลป์ จ.พัทลุง (10) (1.30 ชั่วโมง)

**หมายเหตุ** ถ่ายทอดสดออนไลน์ เวลา 17.45 – 19.15 น. (ทีมสำนักเครือข่าย)

**18.00 น. ขบวนโนราและผู้ร่วมงานแห่ผ้าป่าเวียนรอบพระบรมธาตุ ถวายผ้าป่าและปัจจัยแก่วัดเป็นพุทธบูชา**

สถานที่ : เวทีใหญ่ (เทปพิเศษสารพันลั่นทุ่งสัญจร “แลเมืองลุงลูกทุ่งโนรา”)

20.30 – 23.30 น. เทปพิเศษสารพันลั่นทุ่งสัญจร“แลเมืองลุงลูกทุ่งโนรา”
          คอนเสิร์ตลูกทุ่งโนรา คณะมโนราห์ไข่เหลี้ยม วิเชียรศรชัย
          และ ศิลปินรับเชิญ พายุ สุริยัน ลูกทุ่งเพลงใต้
          อภิยา ฉายจันทร์ทิพย์ และ กวินภพ พันธุฤกษ์ / พิธีกร

**หมายเหตุ** ถ่ายทอดสดออนไลน์ เวลา 20.30 – 23.00 น. (OB)

.

.