คอลัมน์ สดจากเยาวชน: เล่น เรียนรู้ เติบโต หมอลำหุ่นกระติ๊บ (หมอลำหุ่น)
ข่าวสด ฉบับวันที่ 13 มกราคม พ.ศ. 2560
หากเอ่ยถึงการเล่น เชื่อว่าหลายๆ คนคงนึกย้อนถึงวันวานในวัยเยาว์ การเล่นโดยไม่มีแบบแผน กิจกรรมหลายอย่างจึงเกิดขึ้นง่ายดายตามธรรมชาติ อีกทั้งของเล่นที่ประดิษฐ์คิดเอง ไม่ต้อง ซื้อหา หากเสียก็ซ่อมได้ หรือไม่ก็ทำขึ้นมาใหม่ เพลิดเพลินใจ ภาพความสุขสนุกสนานยังคงอบอวล ได้จินตนาการ สังเกต เรียนรู้อย่างรื่นรมย์และฝึกฝนร่างกาย
ไม่ว่าจะเกิดเติบโตในยุคสมัยใด "การเล่น" กับ "เด็ก" จึงเป็นสิ่งวิเศษเมื่ออยู่คู่กัน "คณะหมอลำหุ่นเด็กเทวดา" จังหวัดมหาสารคาม เป็นกลุ่มเยาวชนที่มารวมตัวกันหลากหลายวัย โดยมีหุ่นกระติ๊บเป็นสื่อเชิญชวนนักกิจกรรมตัวน้อยให้มาพบกัน ช่วยกันขยับขับเคลื่อนความสุขให้ชุมชน
ปรีชา การุณ หรือ ครูเซียงของเด็กๆ นักสร้างสรรค์งานศิลปะ ทำกิจกรรมกับเด็กๆ และชุมชน ที่บ้านหนองโนใต้ อำเภอนาดูน จังหวัดมหาสารคาม พูดถึงการจัดการเรียนรู้ให้เด็กๆ ในชุมชนว่า "เวลาเด็กๆ อยู่กับหุ่นกระติ๊บเขาจะรู้สึกใกล้ชิด เหมือนเป็นของเล่นชิ้นหนึ่ง วางใจพร้อมจะเล่าเรื่องหรือแสดงผ่านหุ่นโดยไม่เขินอาย เด็กๆ มีความกล้า ทั้งการพูด การสื่อสาร การเล่น การเชิด จากนั้นเป็นหน้าที่เราที่จะต้องเติมความรู้เสริมเข้าไป หุ่นกระติ๊บกับเด็กๆ จึงเข้ากันได้ง่ายมาก"
กว่า 8 ปีที่เด็กๆ คณะหมอลำหุ่นเด็กเทวดา สร้างสรรค์หุ่นด้วยการนำเอาหัตถกรรมท้องถิ่นคือ กระติ๊บข้าวเหนียว หรือ ก่องข้าว มาเป็นวัสดุสำคัญในการสร้างสรรค์ และยังใช้วัตถุดิบชั้นดีในชุมชนอย่างขี้ควายมาตกแต่ง บ่งบอกอัตลักษณ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นอีสาน เป็นสื่อกลางนำเสนอวัฒนธรรมพื้นบ้านผ่านหมอลำกลอนที่แฝงไปด้วยคติธรรม
โรงละครหมอลำหุ่นเพื่อชุมชนจึงเหมือนเป็นสวรรค์ของคณะหมอลำหุ่นเด็กเทวดา และบรรดาผู้ที่สนใจภูมิปัญญาพื้นบ้านอีสานไม่ว่าเด็กหรือผู้ใหญ่ มีองค์ความรู้หลากหลายแขนงรอให้มาค้นคว้า หลายครอบครัวแวะเวียนหอบลูกจูงหลานเข้ามาเพราะอยากให้ลูกหลานมองเห็นทุนดีที่มีอยู่ใกล้ตัว เช่นเดียวกับครอบ ครัวของครูเซียงที่พา เด็กหญิงนะโม กวิสรา การุณ ลูกสาววัย 5 ขวบ มาทำกิจกรรมต่างๆ กับคุณพ่ออย่างคล่องแคล่วและเบิกบาน
ครูเซียง หรือ พ่อเซียงของเด็กหญิงนะโม กล่าวว่า "กิจกรรมเกี่ยวกับหมอลำหุ่น นอกจากได้เรียนรู้เรื่องวัฒนธรรมอีสานแล้วยังเห็นวิถีของคนชนบท ชีวิตที่ยืดหยุ่นสัมพันธ์กับธรรมชาติ ผมจึงพาลูกมาที่นี่เกือบทุกครั้ง อยากให้เขาได้เห็นได้สัมพันธ์กับคนอื่นๆ สัมผัสการหาอยู่หากินตามฉบับเด็กชนบทว่ามีชีวิตอย่างไรบ้าง เข้าใจใช้ชีวิตจากสิ่งที่มีอยู่และอยู่กับมันอย่างมีความสุข"จากครั้งแรกที่ได้รู้จักและคลุกคลีกับเพื่อนๆ พี่ๆ คณะหมอลำหุ่นเด็กเทวดา กระทั่งตอนนี้สนิทสนมคุ้นเคยกันเหมือนญาติพี่น้อง น้องนะโม เด็กหญิงตัวน้อยสนุกกับการทำหน้าที่ผู้ช่วยตัวน้อยของพ่อ "หนูชอบหุ่นตัวนี้มากเลยค่ะ เพราะว่ามีทรงผมกับชุดที่สวย หนูอยากทำหุ่นเองหลายๆ แบบ เอาไว้เชิดเล่นกับพี่ๆ ค่ะ" เด็กหญิงนะโมเล่าพลางกอดหุ่นกระติ๊บแสนรักนี่แค่ตัวอย่างเรื่องราวการเล่น-เรียน-รู้ ของเด็กหญิงนะโมและเด็กๆ คณะหมอลำหุ่นเด็กเทวดา ยังมีเรื่องราวเล่นๆ แสนสนุกอีกหลายอย่าง เพราะการเล่นคือการเรียนรู้ และการเรียนรู้เกิดขึ้นได้เสมอ
ติดตามในทุ่งแสงตะวัน ตอน เด็กหญิง นะโม วันเสาร์ที่ 14 มกราคม เวลา 06.25 น. ทางช่อง 3 ช่อง 33 และช่อง 3 แฟมิลี่ ช่อง 13 ร่วมแลกเปลี่ยนความคิดเห็นได้ทาง www.payai.com หรือเฟซบุ๊กทุ่งแสงตะวัน
-ข่าวสด ฉบับวันที่ 13 มกราคม พ.ศ. 2560-
แผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ
Art & Culture for Health Literacy
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ(สสส)
ThaiHealth Promotion Founnation (THPF)
128/177 ชั้น 16 อาคารพญาไทพลาซ่า ถนนพญาไท แขวงทุ่งพญาไท เขตราชเทวี กรุงเทพมหานคร 10400
128/177 Phayatai Plaza, 16th Fl., Phayathai Rd., Rajthevee, Bangkok 10400 Thailand
โทรศัพท์ : 02-129-3897-8 โทรสาร : 02-129-3899
อีเมล : [email protected]