ปลุกใจเมืองท่าพระด้วยตลาดร้อยปี

ปลุกใจเมืองท่าพระด้วยตลาดร้อยปี

-----

เกือบ 4 เดือนแล้ว ที่ตลาดร้อยปีท่าพระ อ.เมือง จ.ขอนแก่น ได้กลายเป็นพื้นที่สร้างสรรค์ให้คนในตำบลท่าพระและใกล้เคียง นำสินค้าหลากหลายชนิดมาวางจำหน่าย ไม่ว่าจะเป็นสินค้าแฮนด์เมด อาหารการกินแบบที่หาที่ไหนไม่ได้ รวมไปถึงสินค้าเบ็ดเตล็ดทั่วไป พร้อมกับการแสดงที่ผู้แสดงเป็นคนในชุมชน จนกลายเป็นสีสันและสถานที่นัดพบแห่งใหม่ของคนในพื้นที่ไปแล้ว

ตลาดร้อยปีท่าพระ ตั้งอยู่หน้าสถานีรถไฟเก่าแก่ของตำบลท่าพระ โดยเป็นถนนเชื่อมจากมิตรภาพพุ่งตรงไปยังหน้าสถานีรถไฟ โดยถนนเส้นนี้มีชื่อเรียกของคนในพื้นที่ว่า ถนนพานิชย์เจริญ ซึ่งมีความยาวประมาณ 100 เมตร สองข้างถนนเป็นบ้านไม้เก่าที่มีอายุกว่า 100 ปี เกิดมาพร้อมสถานีรถไฟท่าพระและตลาดบ้านท่าพระเก่า สมัยก่อนถนนเส้นนี้เจริญมาก ร้านรวงทุกแห่งเป็นแหล่งซื้อขายแลกเปลี่ยนสินค้า แต่พอเมื่อ 20 ปีให้หลัง ห้างโมเดริ์นเทรดเข้ามายึดครองพื้นที่หัวเมืองใหญ่ ลูกค้ารายเล็กรายน้อยทยอยเข้าห้างตากแอร์กันหมด ทำให้ถนนเส้นนี้พร้อมทั้งร้านรวงที่มีอยู่ซบเซา ร้านหลายแห่งปิดกิจการไปตามกาลเวลา แต่มีบางแห่งยังคงอยู่ โดยปรับปรุงร้านใหม่ ปรับเปลี่ยนจุดขายใหม่ แต่ถึงกระนั้นก็ยังแทบเอาชีวิตไม่รอด

จนกระทั่ง พิสุทธิ์ อนุตรอังกูร นายกเทศมนตรีตำบลท่าพระ ผู้บริหารหนุ่มไฟแรง ได้หารือด้วยการทำประชาคมกับชาวตำบลท่าพระเพื่อหาแนวทางการกระตุ้นการฟื้นคืนความรุ่งเรืองของเมืองท่าพระแห่งนี้ให้กลับคืนมา  กอปรกับการรถไฟแห่งประเทศไทยกำลังขยายเส้นทางการรถไฟให้เป็นรถไฟทางคู่ จึงจะต้องปรับปรุงสถานีรถไฟใหม่ โดยโละสถานีเก่าที่อยู่ตามเส้นทางรถไฟสายอีสานทั้งหมด นายกฯพิสุทธิ์เองเป็นลูกหลานเมืองท่าพระ เมื่อรู้ว่าการทางรถไฟจะรื้อทิ้งสถานีรถไฟเก่าจึงเสียดาย คิดอยากจะเอามาเป็นของชุมชนจึงทำเรื่องขอการรถไฟเพื่อเคลื่อนย้ายอาคารสถานีรถไฟมาไว้ในชุมชน แต่ก่อนจะมีการเคลื่อนย้ายต้องอาศัยความร่วมแรงร่วมใจของชาวชุมชนพร้อมกับหาทุนทรัพย์ในการเคลื่อนย้ายจึงเป็นที่มาให้มีการจัดทำถนนคนเดินหรือตลาดท่าพระร้อยปี ซึ่งเป็นถนนเชื่อมต่อกับสถานีรถไฟเพื่อหวังทำให้ตลาดเป็นพื้นที่แสดงออกถึงความร่วมมือร่วมใจของชาวชุมชน

เหตุนี้เอง สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ หรือ สสส. ภายใต้แผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสิรมสุขภาพ ซึ่งขับเคลื่อนโครงการ สปาร์คยู (Spark You ) หรือ ปลุก-ใจ-เมือง   ได้มีโอกาสเข้ามาหนุนเสริมให้เกิดการระดมสมองและร่วมคิดร่วมทำจนเกิดเป็นมติของชุมชนในการจะช่วยกันหางบประมาณมาใช้ในการเคลื่อนย้ายสถานีรถไฟมาเป็นของชาวชุมชนเพื่อเอาสถานีรถไฟเก่าแห่งนี้ทำเป็นแหล่งเรียนรู้ โดยนำเอาประวัติศาสตร์ความเป็นมาของชาวชุมชนท่าพระไปจัดแสดงในอาคารสถานีรถไฟด้วย พร้อมกับ ของดี สถานที่ท่องเที่ยว ก็จะนำไปจัดแสดงร่วมกันในอาคารสถานีรถไฟแห่งนี้

การหนุนเสริมของ สสส. ทำให้เกิดกิจกรรม “ท่าพระร้อยปีในความทรงจำ” ดึงเอาเด็ก เยาวชน ครู อาจารย์ คนในชุมชน ค้นหาประวัติความมาของเมืองท่าพระที่เคยรุ่งเรืองในอดีต ร่วมค้นหาของดีท่าพระไม่ว่าจะเป็นไก่ย่างท่าพระ บ้านไม้เก่าชาวท่าพระ ประวัติของพันนา ฤทธิไกร ที่เป็นชาวท่าพระแต่กำเนิด รวมถึงโรงหนังเก่าที่ตำบลท่าพระแห่งนี้ด้วย

“เป็นความตั้งใจมากของชาวชุมชนที่อยากจะให้ท่าพระแห่งนี้กลับมารุ่งเรืองอีกครั้ง การได้เข้าร่วมกิจกรรมค้นหาท่าพระในความทรงจำ ทำให้ได้มีโอกาสร่วมรำลึกอดีต และพาเด็ก เยาวชนร่วมค้นหาความรุ่งเรืองในสมัยก่อน เพื่อให้เขารู้เรื่องราวบ้านตัวเองและภาคภูมิใจ สมัยก่อนผมขายชุดนักเรียน อุปกรณ์เครื่องเขียนต่างๆ รายได้ดีมาก ก่อนเปิดเทอมขายได้วันละเป็นหมื่นแต่ตอนนี้แค่วันละพันก็แทบไม่ได้ หากเราสามารถบันทึกเรื่องราวที่เกิดขึ้น ไปไว้ในแหล่งเรียนรู้ของชุมชน ใครผ่านไปผ่านมาก็จะได้มาเรียนรู้เรื่องของเรา และหากเรามีตลาดท่าพระร้อยปี ก็จะทำให้ตลาดบ้านท่าพระเก่าแห่งนี้กลับมาคึกคักและจะกลายเป็นที่แลกเปลี่ยนเรียนรู้ ค้าขายสินค้าของชาวบ้านด้วย” อรุณชัย รัตนแสงทวีกิจ หนึ่งในทีมทำงานและพ่อค้าในตลาดร้อยปีท่าพระ บอกในการได้มีโอกาสเข่าร่วมกิจกรรมปลุกใจเมือง

“ผมอยากให้ตลาดท่าพระเป็นเหมือนพื้นที่แสดงออกของเด็ก เยาวชน ครู นักเรียน และคนท่าพระ โดยหลังจาก สสส.เข้ามาสนับสนุนงบประมาณทำกิจกรรมปลุกใจเมือง  ที่สนับสนุนให้คนท่าพระค้นหาตัวตนของตนเอง พร้อมกับภาคภูมิใจในความเป็นมาของบ้านตนเอง เพื่อรองรับสถานีรถไฟเก่าแก่ที่มีอายุกว่า 100 ปี ที่ชาวชุมชนอยากจะได้มาเป็นของชุมชนแทนการรื้อทิ้งของการรถไฟ มันกระตุ้นให้คนท่าพระรักบ้านเกิด รักตัวเอง และ ภาคภูมิใจในประวัติศาสตร์ความเป็นมาของตนเองมาก เด็กรุ่นใหม่บางคนเกิดไม่ทันสถานีรถไฟ เด็กบางคนไม่เคยใช้บริการรถไฟแต่พอเขาได้รู้เรื่องราวว่าตำบลท่าพระเราเจริญมาได้เพราะรถไฟมันยิ่งทำให้เขารักและหวงแหนอยากช่วยระดมทุน เดินเรี่ยไร เพื่อเอาเงินมาเคลื่อนย้ายสถานีรถไฟมากขึ้น”พิสุทธิ์ อนุตรอังกูร นายกเทศมนตรีรุ่นใหม่ไฟแรง บอกเพราะเขาเองคือหนึ่งในเด็กตลาดท่าพระ ที่พ่อและแม่มีธุรกิจร้านค้าในตลาดย่านนี้และเติบโตมากับตลาดท่าพระบ้านเก่าที่ยังคงเสน่ห์ให้คนมาเยือนได้ชม

ทุกวันพุธของสัปดาห์ตลาดท่าพระร้อยปี หรือถนนคนเดินแห่งนี้ยังเปิดบริการให้คนที่สนใจมาเดินเลือกซื้อสินค้า พร้อมเสน่ห์ที่ชาวชุมชนได้เติมเต็มเข้ามาไม่ว่าจะเป็นการรณรงค์ให้พ่อค้าแม่ค้าแต่งตัวด้วยชุดผ้าพื้นเมือง การนำเอาการแสดงของคนในชุมชนทั้งการร้องสรภัญญะ หมอลำซิ่ง มัคคุเทศน์น้อย การเต้นบาสโลป การเต้นรำวง โฟล์คซอง รวมถึงการแสดงต่างๆ ที่ผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกันมาสร้างสีสัน สร้างความบันเทิงให้กับคนที่มาเยือน

ด้วยใจหวังเพียงว่า อยากให้ตลาดท่าพระร้อยปีแห่งนี้เป็นอีกหนึ่งทางเลือก ที่นักท่องเที่ยว หรือคนที่ผ่านไปผ่านมาแวะเข้ามาเยี่ยมชมและเลือกซื้อสินค้า ซึ่งนั่นหมายถึงการคืนชีวิตให้กับชาวชุมชนท่าพระ รวมไปถึงพ่อค้าแม่ค้าที่มาขายสินค้ากันอย่างต่อเนื่อง รวมไปถึงภาพวาดที่ผนังกำแพงฝีมือนักศึกษาจากมหาวิทยาลัยขอนแก่นที่พร้อมจะเป็นจุดถ่ายภาพเซลฟี่ ให้กับคนที่มาที่นี่

และนี่เป็นอีกหนึ่งผลผลิตจากโครงการปลุกใจเมือง ที่สสส.ได้มาร่วมหนุนเสริมและจุดประกายให้เกิดขึ้นในพื้นที่ เพื่อให้คนท่าพระสานต่อเกิดเป็นพื้นที่สร้างสรรค์ให้กับคนในท่าพระได้ใช้ประโยชน์ร่วมกัน.