''กระบุง'' ภาชนะใส่ของ ผูกมัดด้วยหวาย ปากกลม ก้นเหลี่ยมมีขอบหนา รับน้ำหนักได้ดี

"กระบุง" ภาชนะใส่ของ ผูกมัดด้วยหวาย ปากกลม ก้นเหลี่ยมมีขอบหนา รับน้ำหนักได้ดี



รู้หรือไม่ : ที่โคกสลุง จังหวัดลพบุรี ยังมีภูมิปัญญาพื้นบ้านเกี่ยวกับการสานกระบุงอยู่ถึงปัจจุบัน นั่นเพราะในอดีตนั้นชาวไทยเบิ้งมีความเป็นอยู่ที่ใช้ชีวิตร่วมกับธรรมชาติ จึงได้ มีการคิดค้นเครื่องใช้ต่าง ๆ ขึ้นมา ไม่ว่าจะเป็นเครื่องจักสาน ผ้าทอ ซึ่งล้วนเป็นงาน ศิลปหัตถกรรมที่ชาวไทยเบิ้งได้อนุรักษ์ไว้ซึ่งเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของชาวไทยเบิ้ง
.
เนื่องจากหมู่บ้านชาวไทยเบิ้งอยู่ติดแม่น้ำป่าสักและเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ คนในหมู่บ้านจึงได้ทำอุปกรณ์การจับสัตว์น้ำเพื่อเป็นการประกอบอาชีพประมง และนำมาเป็นอาหาร เช่น อีจู้ ไซ ลอบ จั่น ชุด เป็นต้น นอกจากงานหัตถกรรม ด้านการประมงแล้ว ยังมีงานหัตถกรรมชนิดอื่น ๆ อีก เช่น ตะกร้า กระบุง ด้วยเพื่อนำมาใช้ในครอบครัวและสามารถยึดเป็นอาชีพเสริมได้
.
"กระบุง" เป็นภาชนะใส่สิ่งของและพืชพันธุ์ต่าง ๆ สานด้วยตอกไม้ไผ่ผูกมัด ด้วยหวาย ปากกลม ก้นเหลี่ยมมีขอบหนาหรือมีสี่ขาเพื่อความแข็งแรงสามารถป้องกันการกระแทก รูปทรงของกระบุงแตกต่างกันไปตามความนิยม และตามลักษณะการใช้สอย ด้านข้างมีหูถักด้วยหวายสำหรับร้อยเชือกเพื่อใช้คล้องกับไม้คาน เวลาหาบ ปากกระบุงมีขอบไม้ไผ่ประกบอยู่ 2 ชิ้น มัดด้วยเส้นหวายเป็นช่วงๆ ทำให้สวยงามทนทาน
.
.
โดยการสานกระบุงส่วนใหญ่นิยมสานเป็น "ลายขัด" ไปตามแนวราบยกเส้นหนึ่งกดเส้นหนึ่ง เพื่อให้ตาขัดกันทำต่อเนื่องไปจนได้เป็นแผ่นกว้าง จากนั้นเหลาไม่ไผ่ให้หนาและแข็งกว่าตอก 2 ชิ้น เสี้ยมปลายทั้งสองด้านให้แหลม เพื่อเสียบเข้าไปในผืนตอกที่สานไว้ งานที่ได้ส่วนนี้จะเป็นพื้นกระบุง จากนั้นจึงสานสานต่อไป ระหว่างสานก็ก็จะต้องบังคับให้รูปทรงของพื้นตอกแคบกว้างตามที่กำหนด โดยเฉพาะส่วนที่ขึ้นมาจากพื้นจะบังคับให้ขอบแคบ ส่วนด้านบนจะบังคับให้ปากบานออกไป จากนั้นนำหวายมาเย็บกระบุงเพื่อให้เส้นตอกที่ขัดกันอยู่นั้นหลุดออกมา
.
.
การสานกระบุงจะทำเป็นลายทีบอย่างประณีต โดยลักษณะพิเศษอย่างหนึ่งของกระบุงที่โคกสลุงคือส่วนล่างมีแกนไม้แทรกขึ้นมา 8 ชิ้น เรียก ว่าตอกจังมังเพื่อให้ความแข็งแรงแก่กระบุง ส่วนกันมีไม้ไผ่เหลาเป็นเส้นขัด กากบาททำให้รับน้ำหนักได้ดีขึ้น
.
หากใครที่สนใจการทำกระบุงสามารถมาเรียนรู้การสานกระบุงได้ที่ ชุมชนวัฒนธรรมไทยเบิ้งบ้านโคกสลุง หรือหากใครที่มีวิธีการสานแบบต่างๆ สามารถมาแชร์ต่อกับเราได้ที่นี่เลยนร้าาาา...
.
.
แบ่งปันเรื่องราวดีๆ กับเราได้เรื่อยๆ เรารออยู่นะ
.
.
ติดตามข่าวสารและกิจกรรมต่าง ๆ ของแผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ สสส. ได้ที่
Official Web : http://artculture4health.com/
Facebook : https://www.facebook.com/artculture4h
Youtube แผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรม สร้างเสริมสุขภาพ : http://bit.ly/3YVFSl5
Instagram : https://www.instagram.com/artculture.4health/
Twitter : https://twitter.com/art_culture4h
Tiktok : https://www.tiktok.com/@artculture4healt
.
.
#สสส #แผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ #กระบุง #จักสาน #ไทยเบิ้ง #โคกสลุง #ลพบุรี #ไม้ไผ่