พระสุภูติมหาเถร บันดาลฝน ศิลปะสมัยอยุธยา ประติมากรรมพระพุุทธรูปจากพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร

พระสุภูติมหาเถร บันดาลฝน ศิลปะสมัยอยุธยา ประติมากรรมพระพุุทธรูปจากพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร

พระสุภูติมหาเถร เป็นประติมากรรมพระพุทธสมัยอยุธยา ราว ๆ พุทธศตวรรษที่ 23-24 ที่เชื่อกันว่า สามารถบันดาลฝนให้ตกลงมาได้อย่างน่าอัศจรรย์ ช่วยให้ชาวบ้านมีน้ำไว้กินไว้ใช้ และใช้ในพระราชพิธีพิรุณศาสตร์ (พระราชพิธีพิรุณศาสตร์ เป็นพระราชพิธีขอฝนเพื่อความอุดมสมบูรณ์ของผลผลิตทางการเกษตรโดยเฉพาะการเพาะปลูกข้าวในราชอาณาจักรสยาม เป็นพระราชพิธีจรคือไม่มีประจําทุกปีจะทําเฉพาะปีที่น้ำฝนแล้ง ซึ่งจะตรงกับเดือน 9 ตามปฏิทินจันทรคติ มีมาตั้งแต่ต้นกรุงรัตนโกสินทร์ เป็นพระราชพิธีทั้งพุทธและพราหมณ์ มีการสวดมนต์ตลอดเวลาเป็นการสวดอธิษฐานให้ฝนตก ไม่มีกำหนดเลิกสวดขึ้นอยู่กับเทียนชัยและถ้าฝนตกเริ่มตกจนตกมากจึงมีการดับเทียนชัย)

.

รูปเคารพของพระสุภูติมหาเถร เป็นประติมากรรมพระภิกษุร่างกายอ้วนใหญ่ครองจีวรแบบห่มดอง (วิธีห่มผ้าของพระภิกษุสามเณรอย่างหนึ่งโดยห่มเฉวียงบ่าและมีผ้ารัดอก) คิ้วโก่ง ริมฝีปากหนา ผิวสีนิล นั่งขัดสมาธิมองหน้าขึ้นฟ้า ยกมือข้างขวาขึ้นเรียกฝน สร้างขึ้นเพื่อใช้ในพระราชพิธีพิรุณศาสตร์ สมัยรัชการที่ 4 ซึ่งพระองค์ทรงระบุว่า เป็นการรับคติความเชื่อจากประเพณีของมอญ

.

พระภิกษุมอญได้สรรเสริญพระอรหันต์ “สุภูติ” ให้รัชกาลที่ 4 ทรงทราบว่ามี ความสามารถพิเศษในการ “เรียกฝน” หรือ “บันดาลฝน” ให้ตกลงมาได้อย่างอัศจรรย์ และงานพระราชพิธีพิรุณศาสตร์ไม่ได้มีกำหนดตายตัวว่าจะต้องจัดกี่วัน ขึ้นอยู่กับว่า ฝนจะตกหรือไม่ และตกมากน้อยเพียงใด หากฝนตกไม่มากก็ยังคงทำพิธีต่อไป อีกทั้งพระราชพิธีพิรุณศาสตร์มิได้จัดขึ้นเป็นประจำทุกปี หากแต่จัดขึ้นในคราวที่เกิดภาวะแล้งขาดแคลนน้ำฝนเท่านั้น

.

เหตุที่ทำให้เชื่อว่าพระสุภูติ สามารถบันดาลฝนได้ เป็นเพราะครึ่งหนึ่งพระสุภูติจาริกถึงกรุงราชคฤห์ พระเจ้าพิมพิสารได้อาราธนาให้พระสุภูติประทับอยู่ ณ เมืองราชคฤห์ พร้อมทั้งสัญญาว่าจะสร้างกุฏิถวายให้ แต่เนื่องจากทรงมีพระราชกิจหลายอย่าง ทำให้ทรงลืมข้อสัญญาดังกล่าว ครั้นถึงฤดูฝนปรากฏว่าฝนไม่ตก พระเจ้าพิมพิสารจึงทรงระลึกขึ้นได้ว่าพระองค์ลืมสร้างกุฏิถวายพระสุภูติ ทรงมีรับสั่งให้สร้างกุฏิที่มุงหลังคาด้วยใบไม้ถวาย เมื่อพระสุภูติเข้าไปอาศัยด้านในแล้วฝนก็ยังตกเพียงเล็กน้อย พระสุภูติจึงกล่าวคาถามีใจความว่า ตนพ้นจากภยันตราย มีอาคารกำบังแล้ว ขอให้เทพเทวดาบันดาลให้ฝนตก เมื่อกล่าวคาถาจบลง เมฆฝนก็ก่อตัวขึ้น เกิดเป็นฝนห่าใหญ่ตกทั่วเมืองราชคฤห์

.

อย่างไรก็ตาม ประติมากรรมพระสุภูติมหาเถร นับเป็นศิลปะที่เป็นรูปธรรมอย่างหนึ่ง ซึ่งแสดงให้เห็นถือความเชื่อ ศิลปะ การประกอบอาชีพที่คนไทยในสมัยก่อน หากใครอยากไปชมความสวยงาม สามารถไปได้ที่ ห้อง ธนบุรี-รัตนโกสินทร์ อาคารประพาสพิพิธภัณฑ์ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร ( พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติแห่งแรกของประเทศไทย ตั้งอยู่ที่ถนนหน้าพระธาตุ แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร )

.

ขอขอบคุณข้อมูลจาก :

www.matichonweekly.com

www.finearts.go.th

.

#แผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ #สสส #วิสาหกิจ #พระสุภูติมหาเถร #พระขอฝน #ศิลปะอยุธยา

.

ติดตามข่าวสารและกิจกรรมต่าง ๆ ของแผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ สสส. ได้ที่

Official Web : http://artculture4health.com/

Facebook : https://www.facebook.com/artculture4h

Youtube แผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรม สร้างเสริมสุขภาพ : http://bit.ly/3YVFSl5

Instagram : https://www.instagram.com/artculture.4health/

Twitter : https://twitter.com/art_culture4h

Tiktok : https://www.tiktok.com/@artculture4health