จิ้งหน่อง เครื่องดนตรี ของเล่นพื้นบ้าน ที่ใกล้สูญหาย ไร้คนสืบทอด เล่นโดยใช้นิ้วดีด ทำให้เกิดเสียงเป็นจังหวะ
.
.
จิ้งหน่องหรือเพี้ยะ เป็นเครื่องดนตรีกึ่งดีดกึ่งเป่า ทำจากไม้ไผ่ หรือเหล็ก (ทำจากเหล็กจะเรียกว่าเพี้ยะ) จะเซาะร่องตรงกลางเป็นลิ้นไปในตัว เวลาเล่นจะประกบลิ้นจิ้งหน่องเข้ากับปาก ดีดที่ปลายข้างหนึ่งด้วยนิ้ว อาศัย กระพุ้งแก้มเป็นกล่องเสียง นิยมเล่นประกอบกับการเป่าปี่ นับเป็นเครื่องดนตรี ที่มีค่ายิ่ง แต่น่าเสียดายที่ขาดผู้สืบทอด
.
จิ้งหน่องเป็นดนตรีพื้นบ้านที่เด็กเล่นกัน เมื่อใช้นิ้วดีด ทำให้เกิดเสียงเป็นจังหวะงางแห่งเรียกจิ๊งหน่องและนิ๊งหน่อง
.
วิธีการทำก็ไม่ยาก โดยจะต้องนำไม้ไผ่มายาว 1-2 ปล้อง เหลาให้แบน และบาง และทำเป็นรูรูปแบบทรงรียาว ราวๆ ครึ่งนึงของตัวไม้ไผ่ และเมื่อเราเป่าเข้าไป พร้อมกับดีดตรงบริเวณปลายไม้ไผ่ ก็จะเกิดเป็นเสียงก้อง กังวาลขึ้นมา ซึ่งเสียงดังกล่าวนี้เป็นเสียงค่อนข้างมีเอกลักษณ์ และเลียนเสียงธรรมชาติได้เป็นอย่างดี
.
แม้ว่าการเป่าจิ้งหน่องได้สูญหายจากพื้นบ้านไปนานแล้ว ซึ่ง "จิ้งหน่อง" ที่ดีจะต้องใช้ไม้ไผ่ที่แก่จัด ปัจจุบันที่บ้านโคกสลุง อำเภอพัฒนานิคม จังหวัดลพบุรี ยังมีคนทำจิ้งหน่องได้แต่ยังไม่สามารถเล่นเป็นเพลงได้
.
เมื่อใกล้สูญหายแบบนี้ จิ้งหน่อง จึงจำเป็นต้องรักษาและฟื้นฟูให้ไม่มีการเป่าให้กลับคืนมา การศึกษาเรื่องนี้จึงเป็นเรื่องที่ต้องเร่งนำกลับมาให้ได้ มาติดตามกันต่อไปว่า บ้านโคกสลุง จะนำกลับมาได้สำเร็จไหม แต่หากพืนที่อื่นๆ ยังคงมีการละเล่น จิ้งหน่องอยู่สามารถแนะนำและบอกวิธีการกับเราได้นะ เรารอที่จะอนุรักษณ์และฟื้นฟู "จิ้งหน่อง" ให้คงอยู่คู่สังคมไทยสืบไป
.
.
ติดตามข่าวสารและกิจกรรมต่างๆ ของแผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ สสส. ได้ที่
.
Official Web : http://artculture4health.com/
Facebook : https://www.facebook.com/artculture4h
Youtube แผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรม สร้างเสริมสุขภาพ : http://bit.ly/3YVFSl5
Instagram : https://www.instagram.com/artculture4health/
Twitter : https://twitter.com/art_culture4h
Tiktok : https://www.tiktok.com/@artculture4health
.
และที่
.
Official Web : www.artculture4health.com/pun
Facebook : https://www.facebook.com/PunSilpPunSook
Youtube ปันศิลป์ ปันสุข : https://bit.ly/3tKmMPW
Instagram : https://www.instagram.com/punsilppunsook
Twitter : https://twitter.com/PunSilpPunSook
Tiktok : https://www.tiktok.com/@punsilppunsook
.
.
#สสส #แผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ #จิ้งหน่อง #เพี๊ยะ #โคกสลุง #พื้นบ้าน #ภูมิปัญญา #ติ๊งหน่อง #เครื่องดนตรี
แผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ
Art & Culture for Health Literacy
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ(สสส)
ThaiHealth Promotion Founnation (THPF)
128/177 ชั้น 16 อาคารพญาไทพลาซ่า ถนนพญาไท แขวงทุ่งพญาไท เขตราชเทวี กรุงเทพมหานคร 10400
128/177 Phayatai Plaza, 16th Fl., Phayathai Rd., Rajthevee, Bangkok 10400 Thailand
โทรศัพท์ : 02-129-3897-8 โทรสาร : 02-129-3899
อีเมล : [email protected]