กระแจะ ไม้พุ่มขนาดเล็ก ส่วนผสมเครื่องประทินผิวโบราณ สู่สมุนไพรรักษาโรค ในวงการแพทย์แผนไทย

กระแจะ ไม้พุ่มขนาดเล็ก ส่วนผสมเครื่องประทินผิวโบราณ สู่สมุนไพรรักษาโรค ในวงการแพทย์แผนไทย

หากพูดถึงเครื่องหอมไทย คงไม่มีใครไม่รู้จัก “กระแจะ” ซึ่งเป็นหนึ่งในส่วนผสมที่นิยมนำมาทำเครื่องหอมประทินผิวแบบโบราณ ในพม่านิยมใช้กระแจะฝนกับน้ำผสมกับไม้จันทน์ นำมาผัดหน้า ทำให้หน้าผุดผ่อง นวลเหลือง บ้างนำตัวปั๊มลวดลายต่าง ๆ มาจุ่มกับตัวแป้งที่ได้ แล้วนำมาปั๊มที่แก้ม เกิดเป็นลวดลายที่มีความสวยงาม

ต้นกระแจะ เป็นไม้พุ่มกึ่งไม้ต้น หรือไม้ต้นขนาดเล็ก ผลัดใบ สูง 2-10 เมตร ตามลำต้น และกิ่งก้านมีหนามแหลมยาว ใบประกอบเป็นแบบขนนกชั้น แกนกลางใบประกอบมีครีบลักษณะคล้ายแผ่นใบแผ่กว้างมากหรือน้อยปรากฎอยู่ทั้ง 2 ด้าน ใบย่อยรูปรี รูปไข่ หรือรูปรีแกมรูปไข่กลับ ปลายแหลมมนหรือเว้าเล็กน้อย ครีบของแกนกลางใบประกอบมีต่อมน้ำมันโปร่งแสงกระจัดกระจายทั่วไป ช่อดอกออกเดี่ยวๆ บางครั้งมีเพียง 1-2 ดอก ดอกเล็ก สีขาวอมเหลือง กลิ่นหอมเย็น ส่วนผลกลม มีเนื้อ เมื่อสุกจะเป็นสีดำ รสเปรี้ยว

แต่กระแจะ ไม่ได้ใช้แค่ส่วนรากในการทำเครื่องประทินผิว เพื่อความสวยงามและแก้สิวฝ้าเท่านั้น ในตำรายาไทย กล่าวว่ากระแจะมีสรรพคุณที่หลากหลายมาก ไม่ว่าจะเป็น การใช้ใบ ที่มีรสขมและเฝื่อน มาต้มผสมกับสมุนไพรอื่น แก้ลมบ้าหมู ผล ใช้แก้พิษ แก้ไข้ ท้องอืดท้องเฟ้อ เป็นยาบำรุงร่างกาย ผลสุก กินแก้ไข้ เป็นยาสมานแผล แก่น มีรสจืดเย็น ใช้ดองเหล้า กินแก้กษัย บำรุงเลือด และเปลือกต้น มีรสขม ช่วยบำรุงดวงจิตให้แช่มชื่นด้วย

ในตำรับยาพื้นบ้าน จะใช้ส่วนต้น ต้มน้ำดื่มครั้งละครึ่งแก้ว วันละ 3 ครั้ง เช้า กลางวัน เย็น แก้ปวดตามข้อปวดเมื่อย เส้นตึง แก้ร้อนใน แก้โรคประดง (อาการโรคผิวหนังมีผื่นคัน เป็นเม็ดขึ้นคล้ายผด คันมาก มักมีไข้ ร่วมด้วย)

ชาวพม่าใช้ เนื้อไม้ นำมาบด ฝน หรือทำให้เป็นผงละเอียด จะมีกลิ่นหอมอ่อนๆ ใช้ทาผิวหนัง ทำให้ผิวเนียนสวย เป็นส่วนผสมหลักในเครื่องประทินผิวแบบโบราณหลายชนิด ใช้ผสมในเครื่องหอม ที่เรียกว่า “กระแจะตะนาว” หรือ “Thanatka” นิยมใช้กันมากในประเทศพม่า

แม้ในปัจจุบันกระแจะจะถูกใช้น้อยลง แต่ในวงการแพทย์แผนไทยและเครื่องสำอางธรรมชาติ กระแจะยังคงได้รับความนิยมอย่างมาก โดยนำมาประยุกต์ใช้ในผลิตภัณฑ์บำรุงผิวพรรณ และยาสมุนไพรที่ปลอดภัยต่อร่างกาย

ใครเคยใช้กระแจะ หรือมีข้อมูลเพิ่มเติม สามารถมาแชร์กันใต้คอมเมนต์ได้เลย!

ขอขอบคุณข้อมูลจาก :

https://www.rspg.or.th/pla.../plantdat/rutaceae/ncrenu_1.htm

https://phar.ubu.ac.th/herb-DetailPhargarden/6

https://www.bangkokbiznews.com/social/582906

#แผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ #สสส #วิสาหกิจเพื่อสังคม #SE #กระแจะ #กระแจะตะนาว #ทานาคา #เครื่องประทินผิว #สมุนไพร

.

ติดตามข่าวสารและกิจกรรมต่าง ๆ ของแผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ สสส. ได้ที่

Official Web : http://artculture4health.com/

Facebook : https://www.facebook.com/artculture4h

Youtube แผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรม สร้างเสริมสุขภาพ : http://bit.ly/3YVFSl5

Instagram : https://www.instagram.com/artculture.4health/

Twitter : https://twitter.com/art_culture4h

Tiktok : https://www.tiktok.com/@artculture4health