“คัมภีร์ใบลาน” ความรู้ คู่ กาลเวลา : ผลงานนักสื่อสารสร้างสรรค์ ภาคอีสาน

“คัมภีร์ใบลาน” ความรู้ คู่ กาลเวลา : ผลงานนักสื่อสารสร้างสรรค์ ภาคอีสาน

คัมภีร์ใบลาน มรดกพุทธธรรม ไม่ว่าจะเกี่ยวข้องกับ พระไตรปิฎก พระธรรมคำสอน เรื่องราวศาสตร์ศิลปะ ภูมิปัญญาท้องถิ่นแต่โบราณ หรือเรื่องราว ข้อมูลต่างๆ แต่ครั้งอดีต คือมรดกอันทรงคุณค่า

เดิมคัมภีร์บาลีสืบทอดต่อกันมาด้วยมุขปาฐะ ภาษาบาลีจึงไม่มีตัวอักขระ เป็นเพียงเสียงเท่านั้น ดังนั้นการจารจารึกคัมภีร์บาลี จึงใช้ตัวอักขระของท้องถิ่นต่างๆ แต่ออกเสียงตรงกัน ซึ่งอาจแบ่งเป็น 4 สายจารีตใหญ่ คือ คัมภีร์ใบลานอักษรสิงหล อักษรพม่า อักษรขอม และอักษรธัมม์ (ล้านนา) คัมภีร์ใบลานของแต่ละสายจารีตมีลักษณะทางกายภาพที่แตกต่างกัน แต่มีส่วนประกอบหลัก ๆ คือ ผ้าห่อ สายสนอง ไม้ประกับ และฉลากหนังสือใบลาน

ใบลานเป็นวัสดุที่มีอายุจำกัดเพียงไม่กี่ร้อยปี โดยเฉพาะสภาพอากาศในเขตเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่ไม่เอื้อต่อการเก็บรักษา จึงต้องมีการคัดลอกขึ้นใหม่อยู่เนืองๆ ก่อนที่คัมภีร์เดิมจะผุกร่อนไปตามกาลเวลา ทั้งนี้การคัดลอกคัมภีร์ใบลานต้องอาศัยระยะเวลาและความชำนาญของผู้จาร ที่ต้องมีความรู้ด้านอักขระโบราณสามารถอ่านและเขียนได้ จึงจะจารได้อย่างถูกต้องและสวยงาม แต่ในปัจจุบันเนื่องจากผู้เชี่ยวชาญด้านอักขระโบราณมีจำนวนน้อยลง ประกอบกับเทคโนโลยีการพิมพ์ที่ทันสมัยได้เข้ามามีบทบาทมากขึ้น ทำให้คัมภีร์ใบลานอันทรงคุณค่าจำนวนมากถูกปล่อยปละละเลย ถูกทำลาย หรือสูญหายไปอย่างน่าเสียดายคัมภีร์บางส่วนที่หลงเหลืออยู่ก็ถูกเก็บไว้ตามหอไตร พิพิธภัณฑ์ หรือห้องสมุดโดยไม่มีการนำมาศึกษาค้นคว้าอย่างจริงจัง

สถาบันวิจัยศิลปะและวัฒนธรรมอีสาน มหาวิทยาลัยมหาสาคาม ก่อตั้งกลุ่มอนุรักษ์เอกสารโบราณขึ้น เพื่ออนุรักษ์และเก็บรักษาคัมภีร์ใบลานที่พบในพื้นที่ภาคอีสาน และได้มีการปริวัตร ต่อยอดสร้างประโยชน์ทางการศึกษา เป็นการอนุรักษ์และสืบทอดเอกสารโบราณให้เกิดประโยชน์สูงสุด

“คัมภีร์ใบลาน” ก็เหมือน “Google” เป็นแหล่งรวมความรู้ ทุกสิ่งทุกอย่างอยู่ในนั้น จึงเป็นองค์ความรู้ ที่เราควรอนุรักษ์ไว้ ผลงานนักสื่อสารสร้างสรรค์ ภาคอีสาน

ประเด็นอัตลักษณ์ ผลงานนักสื่อสารสร้างสรรค์ ภาคอีสาน จ.มหาสารคาม 

#ประเด็นอัตลักษณ์ #feedDD #MASS #ไทยเสรีนิวส์